πρῶτος

πρῶτος
πρῶτος
Grammatical information: adj.
Meaning: `foremost, first' (Il.).
Other forms: Dor. Boeot. πρᾶτος.
Compounds: As 1. member very productive, e.g. πρωτό-γονος `first-born' (ep. poet. Il.).
Derivatives: 1. Superlative πρώτ-ιστα (adv.) `first of all', -ιστος (ep. poet. Il.), Dor. (Thera) πράτιστος `the very first' (Seiler Steigerungsformen 105). 2. πρωτ-εῖον n. `first prize, first rank' (Att.); -ειος `of the first rank'. 3. -εύω `to be first' (Att.) with the backformation πρωτεύς adjunct to λαός (Tim. Pers. 248; cf. Wil. ad loc.). Several shortnames, e.g. Πρωτ-εύς m. Seagod (Od. etc.; Bosshardt 128f.), -τέας, -τίων, Πρατ-ίνας, -ύλος etc. (Bechtel Hist. Personennamen 387). -- On Πρω-τεσί-λαος, -λεως (Il. etc.) s. Risch $ 71 a.
Origin: IE [Indo-European] [814] XX [unknown]
Etymology: As with the cardinals (cf. οἶος, εἷς and Kretschmer Einl. 10ff.) deviate also with the ordinals, a. even stronger, the expressions for the singular from one another. In Greek πρῶτος, πρᾶτος as innovation joined the sequence τρίτος, τέταρτος etc.; the initial syllable is explained in diff. ways. Most obvious is to compare, πρῶ-, πρᾶ-(τος) with Lith. pìr-mas, Skt. pū́r-va-, Av. paur-va- as representing a zero grade pr̥̄-, i.e. *pr̥H-; the variation πρω- : πρᾱ- can, if not old (Lejeune BSL 29, 117ff.), be explained as partial adaptation to πρό, πρότερος though it is not clear how this would have come about. DELG says that *pr̥H- can give both πρᾱ- and πρω-, but the first requires *pr̥h₂-, the second *pr̥h₃-, so the two cannot come from the same form. A basis *πρό-ατος, for πρῶτος possible, is not possible for πρᾶτος. Schwyzer 361 and 250 w. lit.; s. also on πρῳ̃ρα and Pisani Ist. Lomb. 77, 563. Older lit. in Bq. Cf. Beekes Development 214f.
Page in Frisk: 2,609-610

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • πρωτός — destined masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πρώτος — η, ο / πρῶτος, ώτη, ον, ΝΜΑ, δωρ. τ. πρᾱτος, ον, Α 1. αυτός που προηγείται όλων τών άλλων ως προς τον χρόνο, τον τόπο, τον βαθμό, την ποιότητα, την αξία, τη θέση που έχει σε μια αριθμητική σειρά ή και το αξίωμα που κατέχει σε μια ιεραρχική τάξη… …   Dictionary of Greek

  • πρῶτος — πρότερος before masc nom sg πρῶτος before masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πρώτος αριθμός — Ονομάζεται έτσι κάθε φυσικός αριθμός, που διαιρείται με τον εαυτό του και τον 1 μόνο. Ο Ευκλείδης απέδειξε ότι οι π.α. είναι άπειροι (για κάθε π.α. υπάρχει πρώτος, μεγαλύτερός του). Η κατανομή των π.α. μέσα στο σύνολο των φυσικών αριθμών είναι… …   Dictionary of Greek

  • Πρώτος — ό, Α (στη Φωκίδα) μήνας αντίστοιχος προς τον δελφικό Ηραίο …   Dictionary of Greek

  • πρωτός — ή, όν, Α ο καθορισμένος από τη μοίρα. [ΕΤΥΜΟΛ. < θ. πρω τού πέ πρω ται, παρακμ. τού άχρηστου ενεστ. πόρω* «παρέχω, προσφέρω»] …   Dictionary of Greek

  • πρώτος — η, ο 1. αυτός που στην αριθμητική σειρά έχει τον αριθμό ένα. 2. αυτός που ξεπερνά όλους τους άλλους στη χρονική ή τοπική σειρά, στο βαθμό, στην αξία …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Τῶν δύο μαχομένων ὁ τρίτος πρῶτος. — См. Двое плюются, третий потешается …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • πρωτά — πρωτός destined neut nom/voc/acc pl πρωτά̱ , πρωτός destined fem nom/voc/acc dual πρωτά̱ , πρωτός destined fem nom/voc sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πρωτόν — πρωτός destined masc acc sg πρωτός destined neut nom/voc/acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Μην — Πρώτος ιστορικός φαραώ της Αιγύπτου. Ανέβηκε στον θρόνο το 3300 π.Χ. Ήταν ο ιδρυτής της πρώτης θινιτικής δυναστείας. Καταγόταν από την Άνω Αίγυπτο και έχτισε την πόλη Μέμφιδα, την οποία έκανε και πρωτεύουσά του. Διακρίθηκε ως στρατιωτικός και… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”